ยิงกระต่าย เด็ดดอกไม้ ร้องเพลงภูเขา จุดเริ่มต้นของวลีแทนการ ‘ไปส้วม’ เหล่านี้คืออะไร 

ยิงกระต่าย เด็ดดอกไม้ ร้องเพลงภูเขา ไปทุ่ง ไปท่า ไปป่า ล้วนเป็นวลีที่รู้กันดีว่าหมายความถึงการ ‘ไปส้วม’

ต้องบอกว่าทุกวันนี้เรื่องส้วมเป็นเรื่องธรรมชาติ และมาตรฐานการเป็นห้องน้ำก็พัฒนาจนสะดวกสบาย สะอาด เป็นสัดส่วน อย่างที่เราแทบนึกไม่ถึงเลยว่าสมัยก่อนเราเคยใช้คำเหล่านี้เพื่อเรียกแทนการไปส้วมกันมานมนานจนถึงปัจจุบัน

ย้อนขึ้นไทม์แมชชีนไปอดีตกาล สมัยต้นรัตนโกสินทร์ การขับถ่ายของคนไทยเป็นไปตามธรรมชาติ ชนชั้นสูงอาจจะมีกระโถนสำหรับใช้ถ่ายหนักถ่ายเบา แต่กับคนธรรมดาทั่วไปจะมีห้องน้ำอยู่ตามที่ต่างๆ ทั้งในป่า ท่าน้ำ ริมกำแพงวัด คูคลอง จนในที่สุดก็เกิดการสร้างส้วมสาธารณะเกิดขึ้นครั้งแรก เรียกว่า ‘เวจสาธารณะ’ และออกพระราชกำหนดสุขาภิบาลกรุงเทพ พ.ศ. 2440 ถ้าใครเกิดทันคงจะรู้ว่าเวจสาธารณะนั้นเป็นห้องแถวไม้ยาวๆ ฐานไม้เจาะรู ซึ่งยังคงเป็นส้วมถังแบบเททิ้งทุกๆ วัน และมีกระจายอยู่บริเวณถนนสายสำคัญ เช่น ถนนเฟื่องนคร วัดบวรนิเวศ วัดราชบูรณะ ถนนเจริญกรุง เป็นต้น

แต่ถึงอย่างนั้น สำหรับผู้คนที่อยู่นอกกรุงเทพฯ ก็ยังคงใช้ส้วมธรรมชาติกันตามเดิม จนกลายเป็นวลีเปรียบเปรยการไปส้วมว่าไปทุ่ง ไปท่า ไปป่า

และในยุคหลังมีการปรับเปลี่ยนด้วยการเรียกแก้เขินว่าไปยิงกระต่ายสำหรับผู้ชาย ด้วยกิริยาแมนๆ อย่างการไปยิง และไปเด็ดดอกไม้สำหรับผู้หญิง ที่ด้วยกิริยาแล้วก็ไปได้อย่างถูกต้องกับท่าทางการเข้าห้องน้ำของผู้หญิง และถึงอย่างนั้น ไม่ว่าจะไปยิงกระต่ายหรือไปเด็ดดอกไม้ ก็ยังให้ความรู้สึกของส้วมธรรมชาติอย่างที่เคยเป็นมาในสมัยโบราณ

ร้องเพลงภูเขาก็เช่นกัน (唱山歌 [chàng shāngē]) มันคือวลีเพื่อเรียกการไปเข้าห้องน้ำของชาวจีนแถบยูนนาน ซึ่งห้องน้ำไม่ได้มีแพร่หลายเท่าใดนัก เวลาเดินทางแล้วต้องการเข้าห้องน้ำ ก็คือการหาที่เหมาะๆ เพื่อจัดการธุระส่วนตัวตามสะดวก ใครที่เคยไปเที่ยวคุนหมิงแล้วไปทริปนอกเมืองก็อาจเคยได้ยินไกด์ถามว่ามีใครอยากจะร้องเพลงภูเขาบ้างไหม